8 października 1991 roku, po wygaśnięciu trwającego trzy miesiące moratorium, Chorwacja ogłosiła swoją pełną niepodległość. Tego dnia parlament Chorwacji jednogłośnie podjął decyzję o zerwaniu wszelkich konstytucyjnych powiązań z Jugosławią.
Dzisiejsza Chorwacja zachwyca wyjątkowym wybrzeżem, pięknymi miasteczkami z czasów Etrusków i Rzymian, zamkami i pałacami wzniesionymi w czasach Republiki Wenecji. Mało kto jednak pamięta, że kraj ten posiada burzliwą historię także w XX wieku, a pokój zapanował tutaj stosunkowo niedawno. Szybka rewitalizacja i przebudowa miast, nastawienie na liberalną turystykę oraz kampanie wizerunkowe w mediach sprawiły, że turyści szybko zapomnieli, że do 1995 roku toczyła się tu wojna domowa pomiędzy armią Chorwacji i armią Republiki Serbskiej Krajiny.
Referendum i bojkot
19 maja 1991 roku, podczas referendum ponad 90% Chorwatów opowiedziało się za odłączeniem od Jugosławii i utworzeniem niepodległego państwa chorwackiego. Referendum zostało jednak zbojkotowane przez Serbów zamieszkałych na terenach objętych głosowaniem. Po plebiscycie większość Serbów, która nie pogodziła się z nową konstytucją, (w której zostali zdegradowani z równouprawnionej ludności do mniejszości narodowej), opowiedziało się za odłączeniem od Chorwacji i pozostaniem przy Jugosławii. Niewiele ponad miesiąc później, 25 czerwca 1991 r. Chorwacja ogłosiła niepodległość. Od tej pory jest to święto państwowości. Jednocześnie jest to dzień, w którym Chorwacja weszła w stan wojny z Jugosławią, czyli narodem Serbów. To Serbowie sprawowali prawdziwą władzę nad jugosłowiańskim wojskiem i byli dowódcami armii.
Czołgi na ulicach
W różnych miejscach kraju rozpoczęły się intensywne walki z użyciem ciężkiego sprzętu. Armia jugosłowiańska dysponowała 180 tysiącami żołnierzy i 2 tysiącami ciężkich czołgów bojowych. Pretekstem do interwencji wojskowej było załagodzenie etnicznych konfliktów. Po trwających kilka tygodni działaniach wojennych największe państwa Europy zachodniej nakłoniły Chorwację do trzymiesięcznego zawieszenia deklaracji niepodległościowej. Okres ten Serbowie wykorzystali na wprowadzenie większej ilości własnej policji i wojska na teren Chorwacji. Punktem przełomowym był nalot jugosłowiańskich samolotów na miejscowości w pobliżu chorwackiego Vukovaru. Po tych wydarzeniach armia chorwacka przystąpiła do odparcia ataku.
Sankcje i ugody
Po upływie 3 miesięcy od zawieszenia deklaracji Chorwacja ogłosiła pełną niezależność od Jugosławii. Jednocześnie Wspólnota Europejska wprowadziła sankcję przeciwko Czarnogórze i Serbii. Od tej pory 8 października jest Świętem Niepodległości Chorwacji.
Pod koniec 1991 r. niepodległość Chorwacji uznały Niemcy, a w styczniu 1992 r. uczyniła to także Polska, USA oraz kraje Unii Europejskiej. 15 stycznia 1992 roku Chorwacja otrzymała dyplomatyczne uznanie od członków Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, a później również od Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wojna skutecznie zakończyła się w sierpniu 1995 r., z decydującym zwycięstwem Chorwacji. Zajęte tereny zostały przywrócone zgodnie z Ugodą w Erdut w listopadzie 1995 roku.
Szacuje się, że w wojnie domowej zginęło 10 tys. ludzi, setki tysięcy mieszkańców opuściło swoje domy i gospodarstwa, wiele budynków zostało zrównanych z ziemią.
30 listopada 2000 roku Chorwacja stała się członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO), 1 kwietnia 2009 rokuczłonkiem NATO, a do Unii Europejskiej dołączyła1 lipca 2013 r.
Polska obecność
Święto Niepodległości Chorwacji obchodzone jest bardzo uroczyście. W każdym mieście odprawiane są w tym dniu msze święte upamiętniające wydarzenie. Mieszkańcy przy swoich domach wywieszają flagi, które dumnie powiewają również na miejskich autobusach, tramwajach, budynkach urzędów i instytucji państwowych.
Ten piękny kraj położony na Adriatykiem w ostatnie wakacje odwiedziło 1,3 mln Polaków, którzy doceniają nie tylko morskie kąpiele, lecz także wspaniałe zabytki od czasów rzymskich obecne na chorwackiej ziemi. Cenna jest także bliskość kulturowa i mowa należąca do grupy języków słowiańskich.
Warto przypomnieć, że polsko-chorwackie relacje mają długą historię. Ludwik Węgierski syn Elżbiety Łokietkówny był królem chorwacko-węgierskim, a później także polskim. W czasie jego panowania Polska, Węgry, Chorwacja i Dubrownik były formalnie jednym państwem. Zaś córki Ludwika – św. Jadwiga została królową Polski, a Maria zasiadała na tronie chorwacko-węgierskim.
Wszystkim Obywatelom Chorwacji życzymy dziś, aby zawsze byli dumni ze swojej ojczyzny, ziemi, wolności i demokracji.
