Rozmowa z Bartoszem Dubińskim Prezesem Mazowieckiej Agencji Energetycznej

Panie Prezesie. Proszę przedstawić MAE – jakie są cele agencji oraz na jakich działaniach koncentruje się MAE?

Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. (MAE) została powołana przez Samorząd Województwa Mazowieckiego w 2009 roku do realizacji zadań na rzecz promocji poszanowania oraz racjonalnego wykorzystania energii. Spółka pełni funkcję organizacji użyteczności publicznej i realizuje zadania programowe na rzecz województwa mazowieckiego, wypełniając tym samym misję publiczną.


Przedmiot działalności MAE koncentruje na trzech podstawowych obszarach: planowanie energetyczne, energetyka odnawialna (OZE) oraz efektywność energetyczna. W praktyce wygląda to tak, że współpracę z zainteresowaną gminą zaczynamy od analizy jej potencjału energetycznego (stanu bieżącego oraz przyszłego zapotrzebowania na energię). Na tym etapie dokonujemy też szczegółowej weryfikacji potencjału w zakresie OZE, wskazując pożądane działania, które mogą przyczynić się do zapewnienia zrównoważonego rozwoju danej gminy. Jest to o tyle istotne, że zgodnie z nowelizacją ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne uchwaloną przez Sejm RP w dniu 2 grudnia 2009 r., w myśl art. 18 i 19 do zadań własnych gmin o charakterze obligatoryjnym należy przygotowanie założeń do planu zaopatrzenia gminy w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Projekty założeń powinny być opracowane przez gminy do dnia 11 marca 2012 r., powinny obejmować okres co najmniej 15 lat i winny być aktualizowane w co najmniej trzyletnich odstępach czasowych.
Planowanie energetyczne na poziomie lokalnym to jeden z wymiarów naszej działalności, kolejnym jest województwo, dla którego przygotujemy założenia do programu energetycznego. Na realizację tego zadania dostaliśmy środki europejskie, które posłużą także do wypracowania polskiego modelu regionalnych programów energetycznych – na podstawie Mazowsza będzie można przygotowywać dokumenty strategiczne dla sektora energetyki w dowolnym regionie. Zaproponowana w projekcie metodologia umożliwi nie tylko przygotowywanie scenariuszy zapotrzebowania na energię generowaną z odnawialnych źródeł, ale uwzględni szerszy kontekst zagadnienia, odnosząc się do energetyki konwencjonalnej. Tego typu program posłuży także do wskazania podstawowych działań
z zakresu efektywności energetycznej możliwych do podjęcia przez władze regionalne.
W zakresie odnawialnych źródeł energii (OZE) jesteśmy w stanie doradzić na etapie projektowania – rekomendując konkretne rozwiązania czy technologie możliwe do zastosowania w danym projekcie, jak również świadczyć usługi doradcze na etapie inwestycyjnym. Naszym celem jest przyczynienie się do racjonalnego gospodarowania dostępnymi surowcami energetycznymi, poprzez efektywne wykorzystanie energii oraz zrównoważone korzystanie z lokalnie dostępnych nośników energii odnawialnej. Nie jesteśmy w stanie zapewnić niezależności energetycznej Mazowsza, ale chcemy się przyczynić do większego wykorzystania lokalnego potencjału.  
Od 1 stycznia 2012r. realizujemy wraz z partnerami krajowymi i zagranicznymi projekt badawczy pn. EINSTEIN, który dostał dofinansowanie z 7 Programu Ramowego w zakresie badań i rozwoju technologicznego (7PR). W jego efekcie mamy uzyskać odpowiedź na pytanie w jaki efektywny ekonomicznie oraz energetycznie sposób wykorzystać potencjał energii słonecznej w okresie grzewczym, kiedy zapotrzebowanie na ciepło jest największe. Inwestycja przez nas realizowana („magazyn energii”) polega na montażu urządzeń pozyskiwania i wykorzystywania energii odnawialnej w cyklu całorocznym (m.in. zasobnik STES, instalacja kolektorów słonecznych, sieć ciepłownicza, pompa ciepła),
a przeprowadzona zostanie na budynkach Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych „Drewnica”.
Projekt ten jest przykładem na doskonałe połączenie naszych dwóch obszarów kompetencyjnych – OZE
i efektywności energetycznej. To właśnie na tej płaszczyźnie MAE w chwili obecnej prowadzi najwięcej działań – poprzez doradztwo technologiczne, organizację szkoleń czy poprzez różnego rodzaju usługi optymalizujące koszty energii.
Wydatki ponoszone przez jednostki samorządowe na zakup energii elektrycznej to poważna pozycja
w każdym budżecie, lokująca odbiorców samorządowych na istotnej pozycji w stosunku do podmiotów dostarczających i sprzedających energię elektryczną. Dodatkowo wydatki te rosną pomimo utrzymywania wolumenu energii na stałym poziomie, z powodu wzrastających każdego roku cen w taryfach przedsiębiorstw energetycznych.  Zasadnym zatem jest dążenie jednostek samorządowych do obniżenie kosztów zakupu energii elektrycznej w szczególności w okresie nadwyrężonej kondycji budżetów jednostek publicznych.
W związku z powyższym zaproponowaliśmy samorządom m.in. naszą ofertę w przedmiocie organizowania hurtowych zakupów energii elektrycznej w formie GRUP ZAKUPOWYCH może przynieść istotne oszczędności dla budżetu samorządu regionalnego i lokalnego. Utworzenie tzw. grupy zakupowej, zrzeszającej kilka czy kilkanaście podmiotów, które wspólnie przygotowują się do skonsolidowanego zakupu energii elektrycznej jest jednym ze sposobów na obniżenie rachunków za energię elektryczną.
Mazowiecka Agencja Energetyczna z powodzeniem zakończyła już pierwsze tego typu i na taką skalę  postępowania. Jako przykład może posłużyć pierwszy w Polsce zakup energii elektrycznej dla 16 jednostek medycznych, dla których organem założycielskim jest Samorząd Województwa Mazowieckiego. W wyniku naszych działań udało się obniżyć koszty zakupu energii średnio o 22,79%, a uzyskane oszczędności
z tytułu przetargu to ponad 3,1 mln zł.
W chwili obecnej trwają prace nad czwartą i piątą grupą zakupową. Wśród przyszłych beneficjentów naszych działań oszczędnościowych znajdują się głównie instytucje samorządu gminnego i powiatowego oraz ich wszystkie jednostki podległe.

Jak ocenia Pan potencjał Odnawialnych Źródeł Energii na Mazowszu?

Rozwój sektora odnawialnych źródeł energii to dla województwa mazowieckiego wielkie wyzwanie. Świat stopniowo odchodzi od energetyki konwencjonalnej, emitującej w dużych ilościach dwutlenek węgla. Także Unia Europejska nakłada w tym zakresie wysokie wymogi na Polskę, a co za tym idzie – na Mazowsze.
Według obowiązującego prawa rzeczywiste uprawnienia w kształtowaniu tego rodzaju polityki energetycznej mają gminy, co wcale nie znaczy, że Samorząd Województwa nic w tej materii nie może zrobić. Staramy się inicjować, kreować i promować działania związane z rozwojem odnawialnych źródeł energii. Dlatego też, we wszystkich dokumentach województwa mazowieckiego, począwszy od Planu Zagospodarowania Przestrzennego, poprzez Strategię Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020, Program Ochrony Środowiska dla Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2010
z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r., a kończąc na Programie możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla Województwa Mazowieckiego, problematyka energii odnawialnej traktowana jest z najwyższą uwagą. Przyjęty w 2006 r.
Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii wskazuje na wysoki potencjał odnawialnych nośników energii na Mazowszu, przedstawiając jednocześnie obszary predestynowane do ich wykorzystania. Wyniki opracowania służą jako materiał pomocniczy dla samorządów terytorialnych, przyszłych inwestorów, jak również są pomocne w tworzeniu programów i planów związanych
z energetyką w skali powiatu lub gminy.
W moim przekonaniu nasz region ma ogromny potencjał energetyczny, ale jeszcze niedostatecznie wykorzystywany. Tym samym oczekiwania wobec MAE są duże, my wychodzimy im naprzeciw dostosowując naszą działalność w tej sferze cały czas. Jednakże w realizację regionalnej polityki energetycznej – wytyczającej przede wszystkim kierunki i cele dotyczące racjonalizacji użytkowania energii i wykorzystania odnawialnych źródeł energii – należy angażować wszystkich lokalnych graczy, tj. gminy, przedsiębiorstwa czy gospodarstwa domowe. W celu uzyskania efektów niezbędne jest prowadzenie szerokich działań edukacyjnych, w tym stworzenie i wdrożenie programu kształcenia kadr na potrzeby planowania i organizacji energetyki lokalnej, a także wprowadzenie motywacji ekonomicznych dla gmin, przedsiębiorstw i innych inwestorów.
Istotną rolę w procesie tworzenia, realizacji i monitoringu polityki energetycznej województwa powinny pełnić właśnie regionalne agencje energetyczne – wspierane ze specjalnie przeznaczonych na ten cel środków publicznych.

Jakie MAE realizuje projekty w zakresie edukacji OZE?

MAE prowadzi na arenie lokalnej i krajowej różnego rodzaju projekty informacyjno-edukacyjne dotyczące OZE i efektywności energetycznej. Rozmawiamy o działaniach regionalnych, więc na wstępie wspomnę
o trzech projektach z zakresu edukacji ekologicznej dofinansowanych z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
Pierwszy z nich pn. „Lekcje interaktywne nt. odnawialnych źródeł energii” objął swoim działaniem 486 dzieci szkół podstawowych i gimnazjalnych z gmin Gostynin, Korczew, Myszyniec i Rzeczniów. Projekt polegał na zorganizowaniu lekcji poglądowych nt. odnawialnych źródeł energii. Forma i zakres zajęć znacznie wyróżniała się od tradycyjnie prowadzonych lekcji biologii, środowiska czy geografii, gdyż opierała się w znacznej części na praktycznych prezentacjach i interaktywnym uczestnictwie uczniów.
Z dotychczasowych obserwacji wynika, że cele jakie sobie postawiliśmy – czyli zwrócenie uwagi na tematykę oszczędności energii, konieczność zmiany dotychczasowego zachowania ludzi na bardziej proekologiczne oraz podkreślenie znaczenia ochrony środowiska i klimatu – pośrednio przyczynił się również do pobudzenia wśród wszystkich odbiorców projektu swoistej wrażliwości ekologicznej.
Drugi z projektów pn. „Efektywność energetyczna – cykl artykułów problemowych na łamach prasy lokalnej i regionalnej” polegał na publikacji artykułów prasowych nt. efektywności energetycznej skierowanych do osób zamieszkujących województwo mazowieckie, dotyczących szeroko pojętej efektywności energetycznej w budynkach (mieszkalnych – jednorodzinnych i wielorodzinnych oraz użyteczności publicznej), efektywności energetycznej w biurze, efektywności energetycznej
w gospodarstwie rolniczym, procesów zwiększających efektywność energetyczną w MSP.
Informacja dotycząca efektywności energetycznej została zawarta w artykułach prasowych
o charakterze publicystycznym oraz specjalistycznym.
Ostatni z projektów dofinansowanych przez WFOŚiGW pn. „Budowa i uruchomienie wortalu tematycznego „Szanuj energię” nt. odnawialnych źródeł energii oraz efektywności energetycznej” polegał na stworzeniu wortalu internetowego o ściśle sprecyzowanym  zakresie tematycznym  oraz specjalistycznych informacjach branżowych. Docelowo, wortal ma stać się w swoim założeniu jedną
z podstawowych baz wiedzy nt. odnawialnych źródeł energii (OZE) i efektywności energetycznej (EE) dla samorządowców. Szczegóły pod adresem: www.szanuj-energie.pl 
Poza wskazaną powyżej aktywnością realizujemy projekty szkoleniowe na konkretne zamówienie,
z konkretnej tematyki, dla konkretnej grupy odbiorców. I tak w zeszłym roku zrealizowaliśmy
5 jednodniowych szkoleń dla pracowników gmin z terenu województwa mazowieckiego zainteresowanych tematyką pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych z obszarów wiejskich. Działanie to było elementem projektu „Konferencje i szkolenia – 2011 rok” w ramach Pomocy Technicznej z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 i stanowiło zasadnicze wsparcie dla potencjalnych beneficjentów zainteresowanych składaniem wniosków na dofinansowanie „projektów OZE” na terenie województwa.
Ponadto MAE organizuje cykl szkoleń dla „Samorządowych Managerów ds. Energii”, będących odpowiedzią na wymogi związane z realizacją zadań samorządu z zakresu planowania i organizowania zaopatrzenia  gmin w energię. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju nie jest możliwe do osiągnięcia bez usytuowania w strukturze wspierającej zarządzającego gminą wójta, burmistrza, prezydenta osoby pełniącej rolę koordynatora, doradcy w zakresie procesów związanych z energetyką gminną. Nasze szkolenia są odpowiedzią na te wyzwania i dają urzędnikom nie tylko wiedzę teoretyczną, ale także konkretne narzędzia, chociażby dostęp do bazy wiedzy i platformy e-learningowej na wortalu „Szanuj energię”..
Ponadto przygotowujemy się do działań edukacyjnych w ramach projektu dofinansowanego z działania 4.3 RPO pn. „Odnawialne źródła energii i kogeneracja w m.st. Warszawa”, którego liderem jest m.st. Warszawa. Działania realizowane w ramach projektu mają na celu zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych i kogeneracyjnych w budynkach użyteczności publicznej miasta stołecznego Warszawy, przyczyniając się do zwiększenia ich efektywności energetycznej oraz powstania infrastruktury przyjaznej środowisku. MAE odpowiedzialna będzie za przeprowadzenie
programu informacyjno-edukacyjnego poświęconego efektywności energetycznej i optymalnego wykorzystania energii w budynkach publicznych.

Jakie są plany MAE na najbliższe lata?

W najbliższym okresie planujemy jeszcze bardziej zintensyfikować działania w obszarze organizowania grupowych zakupów energii (prawdopodobnie rozszerzając je również na inne źródła energii), obejmujących coraz większą liczbę podmiotów publicznych z terenu Mazowsza. Mam nadzieję, że wygenerowane oszczędności przyczynią się do dalszych działań optymalizujących pobory energii, wykorzystujących także technologie OZE. W obecnej sytuacji ekonomicznej nie jest łatwo wygospodarować dodatkowe środki na inwestycje energetyczne, stąd mam nadzieję, że oszczędności osiągane dzięki MAE przyczynią się do pobudzenia działań w tym zakresie.
Ponadto spodziewamy się jeszcze w tym kwartale formalnego rozpoczęcia kolejnych projektów
z dofinansowaniem UE. Oprócz wymienionych powyżej – projektu badawczego EINSTEIN i projektu OZE
z m.st. Warszawa, oczekujemy na inaugurację projektu strategicznego Komisji Europejskiej, który dostał grant z programu CENTRAL EUROPE. Projekt pn. „Regional Energy Concept (CEP-REC)” ma na celu opracowanie wstępnych założeń przyszłego planu energetycznego województwa mazowieckiego.
W dokumencie tym planujemy zasygnalizowanie potencjału poszczególnych rodzajów źródeł energii odnawialnej na terenie Mazowsza, pokazując które ze źródeł (OZE) ma najlepsze perspektywy rozwoju,
a także rozwój, których można i warto w sposób szczególny wspierać. W opracowaniu przedstawiony zostanie również sposób aktywnego monitorowania rozwoju OZE, co pozwoli na bieżące reagowanie na pojawiające się zmiany w dynamicznym rynku energetycznym. Monitorowanie stanowić też będzie nie tylko instrument weryfikacji planów rozwojowych, ale także źródło danych wejściowych do opracowania regionalnej strategii energetycznej i programu rozwoju energetyki na Mazowszu.
Dostrzegając potencjał OZE w ogólnym bilansie energetycznym Mazowsza oraz w poziomie rezerw tkwiących w skutecznej implementacji narzędzi poprawiających efektywność energetyczną powołaliśmy
w maju 2011 roku Mazowiecki Klaster Efektywności Energetycznej i Odnawialnych Źródeł Energii jako platformę współpracy dla jednostek rządowych, samorządowych, biznesu oraz instytucji B+R. Podstawowym założeniem utworzenia klastra jest transfer technologii i ulepszenie sieci współpracy pomiędzy przedsiębiorcami, centrami badawczymi, uniwersytetami, władzami regionalnymi. W ramach usług świadczonych przez klaster znajdzie się Mazowieckie Centrum Zarządzania Energią, które będzie świadczyć kompleksowe usługi z zakresu monitoringu poborów oraz analizy profilu zużycia energii. Docelowo Centrum Monitoringu będzie w stanie rozszerzyć ofertę na wszelkiego rodzaju media, których zdalny odczyt będzie możliwy.
Następną aktywnością Mazowieckiej Agencji Energetycznej będzie instrument finansowy JESSICA, jako że Agencja weszła w skład konsorcjum przygotowującego aplikację do Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) – razem z Bankiem Gospodarstwa Krajowego S.A., na zarządzanie Funduszem Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM). Fundusz JESSICA, w części zarządzanej przez MAE, będzie wspierał preferencyjnymi pożyczkami projekty z całego regionu, które wpisują się w obszar „energia i ochrona środowiska” – działanie 4.3 RPO Mazowsze (MAE). Pod koniec stycznia br. EBI przeprowadził pierwszą ocenę naszego wniosku i zaprosił do zaprezentowania biznesplanu i złożenia pełnej oferty na stworzenie FROMu.
JESSICA jest to inicjatywa z nowatorskim podejściem do wykorzystywania środków unijnych, zakładającym odejście od finansowania dotacyjnego na rzecz finansowania zwrotnego. Dzięki jej pilotażowemu wdrożeniu w ramach obecnego okresu programowania, część polskich regionów, które zdecydowały się na jej wdrażanie, zdobędzie niezwykle cenne doświadczenie, umożliwiające efektywniejsze wdrażanie nowatorskich instrumentów inżynierii finansowej, które mają stanowić główną oś najbliższej perspektywy finansowej UE na lata 2014- 2020. Pomoc publiczna  na realizację projektów miejskich w ramach Inicjatywy JESSICA udzielana jest w formie preferencyjnych pożyczek. Wartość wnioskowanej pożyczki może stanowić maksymalnie 75% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu, natomiast oprocentowanie ustalane jest indywidualnie przez każdy Fundusz Rozwoju Obszarów Miejskich oraz
w zależności od charakteru projektu ubiegającego się o dofinansowanie. Im większe są generowane korzyści społeczne, tym niższe oprocentowanie może otrzymać projekt.

Czy samorządy oraz Przedsiębiorcy chętnie korzystają z Państwa oferty?

Jednym z pomysłów MAE, wspomnianym wcześniejszej, na zaproponowanie nowej jakości na mazowieckim rynku energetycznym jest utworzenie platformy zdalnego monitoringu i zarządzania energią. Jest to koncepcja z zakresu inteligentnych sieci (smart grid), która docelowo może zostać wykorzystywana w całości lub ograniczonym zakresie na terenie całego kraju, zarówno przez samorządy jak i przedsiębiorców. Dzięki nowym rozwiązaniom technologicznym, realizowanym w ramach smart grid, energia wytwarzana przez tradycyjne elektrownie węglowe będzie stopniowo zastępowana energią wytwarzaną w źródłach rozproszonych, źródłach odnawialnych. Zmiana dotychczasowej architektury sieci spowoduje także przeniesienie ciężaru odpowiedzialności za zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego z poziomu centralnego na poziom lokalny – regionów lub poszczególnych gmin. Aktywność tych ostatnich, związana z koordynacją i rozwojem sieci inteligentnych, pozwoli wyjść naprzeciw lokalnym potrzebom energetycznym, a także przyczyni się do wypełnienia obowiązków ustawowych w zakresie efektywności energetycznej, jakie na nich ciążą.
Słowo smart robi furorę w sektorze energetycznym, a wdrażanie nowych technologii z zakresu automatyki, telekomunikacji i informatyki to wielka szansa na rynkowy przełom. Idea smart metering (inteligentne systemy pomiarowe) to duże wyzwanie w energetyce, dla MAE to możliwość zdobycia kolejnej niszy na rynku mazowieckim.
Celem wdrożenia przez MAE smart metering (platformy on-line zarządzania – na wstępie – poborem energii elektrycznej) będzie zmniejszenie ilości oraz kosztów zużytej energii. Pośrednio przyczyni się to do zwiększenia efektywności wykorzystania energii, ograniczenia emisji CO₂, optymalizacji zakupów energii, upowszechnienia postaw pro-energetycznych wśród jednostek samorządu terytorialnego czy wreszcie świadczenia usług dla administracji publicznej w zakresie zarządzania odbiorem energii. Docelowo projekt, dzięki otwartym funkcjonalnościom, może umożliwić sprzedaż wytworzonej lub zaoszczędzonej energii do sieci.
Coraz większe zainteresowanie samorządów, a także coraz częściej przedsiębiorców, ofertą MAE związane jest nie tylko ze względu na nasze innowacyjne podejście do energetyki, ale także z uwagi na dobrą znajomość rynku energetycznego. Nie ograniczamy się do danych ilościowych, ale posiadamy „wyczucie” rynku, występujących na nim trendów oraz potrzeb klientów. W zasadzie nie prowadzimy działań marketingowych, gdyż nie jesteśmy firmą nastawioną na zysk. Mimo to nasza marka jest coraz bardziej rozpoznawalna i dzięki posiadanym referencjom rozszerzamy współpracę na kolejne jednostki publiczne
i prywatne. O naszej silne stanowi też kompleksowość oferowanych usług – jesteśmy w stanie w pełni podjąć się rozwiązania kwestii energetycznych u klienta, oferując przy tym bardzo szeroką gamę produktową, bo nie jesteśmy przedstawicielem jakiejkolwiek firmy. MAE promuje efektywność energetyczną i OZE, bez wskazywania na jakiekolwiek marki. Dzięki nam klient dostaje obiektywną informację na tematy energetyczne go dotyczące i poczucie bezpieczeństwa, którego nie jest w stanie zapewnić firma prywatna działająca wyłącznie dla osiągnięcia zysku.

Dziękuję za rozmowę
Piotr Żołądkowski


Silk Road Poland