Dyskryminacja uczestników postępowań w sądach i prokuraturach

W muzeum Historii Żydów Polskich odbyła się konferencja naukowa, podczas której dr Dorota Pudzianowska zaprezentowała publikację „Równe traktowanie uczestników postępowań. Przewodnik dla sędziów i prokuratorów”.

 

Statystycznie, najczęstszą przyczyną, która utrudnia udział w czynnościach procesowych, jest niepełnosprawność. W roku 2011 niepełnosprawni w liczbie 4,7 mln osób stanowili w Polsce 12,2% populacji. Osoba niepełnosprawna, jako strona postępowania, ma ograniczone możliwości korzystania z praw procesowych. Np. osoba niedowidząca może nie być w stanie zapoznać się z aktami sprawy.

 

W postępowaniu cywilnym, ubóstwo sprawia, że strona sporu jest od początku na przegranej pozycji. Brak pieniędzy na zapłacenie kosztów sądowych uniemożliwia dochodzenie praw przed sądem.

 

Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich i dr Dorota Pudzianowska. Książka „Równe traktowanie uczestników postępowań. Przewodnik dla sędziów i prokuratorów” została wydana przez biuro Rzecznika Praw Obywatelskich

 

W postępowaniach dotyczących praw rodzicielskich, na rozstrzygnięcia wpływa stereotyp kulturowy, zgodnie z którym to matka jest bardziej przygotowana do sprawowania opieki nad dzieckiem. Sędziowie sądów rodzinnych, zwykle kobiety, kierując się „dobrem dziecka”, prawie zawsze przyznają prawa rodzicielskie matce.

 

Robin Barnett, ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce

 

Książka „Równe traktowanie uczestników postępowań. Przewodnik dla sędziów i prokuratorów” omawia problemy, na jakie natrafiają w zetknięciu z wymiarem sprawiedliwości:

 

 

  1. osoby niepełnosprawne,
  2. wykluczone społecznie z powodu ubóstwa,
  3. osoby starsze (powyżej 60 roku życia),
  4. osoby należące do mniejszości narodowych, etnicznych (np. Romowie) i wyznaniowych,
  5. ofiary przemocy o charakterze seksualnym oraz uczestnicy postępowań dotyczących praw rodzicielskich,
  6. osoby zagrożone dyskryminacją ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową.

 

 

Praca nad książką trwała półtora roku. Materiałów źródłowych dostarczyła Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Książka została wydana przez biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

 

Prokurator Andrzej Pogorzelski, na konferencji reprezentuje Krajową Radę Prokuratury

 

Na konferencji głos zabierali przedstawiciele instytucji, które pomogły dr Dorocie Pudzianowskiej zrealizować projekt:

 

 

  • Danuta Przywara, prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka,
  • Robin Barnett, ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce,
  • Adam Bodnar, rzecznik praw obywatelskich,
  • Marzena Kowalska, zastępca prokuratora generalnego,
  • Katarzyna Gonera, sędzia Sądu Najwyższego, reprezentująca Krajową Radę Sądownictwa,
  • Andrzej Pogorzelski, reprezentujący Krajową Radę Prokuratury,
  • Hanna Machińska, dyrektor Biura Rady Europy w Warszawie,
  • Katarzyna Kościów-Kowalczyk, reprezentująca Stowarzyszenie Sędziów Rodzinnych,
  • Hanna Kaflak-Januszko, Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Justitia”.

 

Obecna była prof. Ewa Łętowska, pierwsza polska rzecznik praw obywatelskich (1987 – 1992).

 

Prof. Ewa Łętowska, pierwsza polska rzecznik praw obywatelskich (1987-1992)

 

Robin Barnett, ambasador Wielkiej Brytanii w Polsce, sam jest osobą niepełnosprawną. Występując na konferencji, Ambasador mówił o obowiązkowym szkoleniu, dotyczącym „nieuświadomionej stronniczości”, jakie w Wielkiej Brytanii przechodzą wszyscy członkowie korpusu służby cywilnej: – Nawet jeżeli sam jestem osobą niepełnosprawną, to pozostając w służbie dyplomatycznej Wielkiej Brytanii, miałem obowiązek odbyć kurs dotyczący nieuświadomionej stronniczości. Dla mnie była to rewelacja. Myślałem, że wiem wszystko o tym, co jest potrzebne dla osób niepełnosprawnych. Po szkoleniu zrozumiałem, że ja też ulegam stereotypom.

 

Ambasador mówił o prezentowanym na konferencji „Przewodniku dla sędziów i prokuratorów”: – W przewodniku nie chodzi o to, że mamy kłopot z sędziami lub prokuratorami, ale o to, że wszyscy ulegamy stereotypom. Nie zawsze poprawnie postrzegamy rzeczywistość. Moim zdaniem, opracowanie i publikacja przewodnika, podnoszącego wrażliwość sędziów i prokuratorów, jest oczywistym obowiązkiem państwa. Takiego państwa, które poważnie traktuje problem dyskryminacji i aktywnie działa na rzecz równego traktowania.

 

Ambasador odniósł się do problemu niepełnosprawności: – Osoby z niepełnosprawnościami stanowią dużą część populacji. Bywają także uczestnikami postępowań przed sądami czy w prokuraturze. Prowadzący postępowanie powinien umieć rozpoznać niepełnosprawność, być w stanie określić, jakie z niej wynikają ograniczenia i jak mogą zostać skompensowane.

 

Robert Ostrowski


Silk Road Poland