Przełomowe pomysły to tylko jeden z czynników innowacyjności w firmach. Drugim, równie istotnym, jest odpowiednie zarządzanie tymi pomysłami i ich wdrażanie. Do tego jednak potrzebny jest szereg kompetencji, których dziś w firmach brakuje i same to przyznają.
Dwie na trzy twierdzą, że przeszkodą w podejmowaniu przez nie innowacji jest problem z pozyskaniem odpowiednich pracowników. Akademia Menadżera Innowacji – prowadzona przez PARP – ma tę lukę kompetencyjną zasypywać. Uczestniczący w niej menadżerowie przechodzą szereg szkoleń podnoszących ich umiejętności zarządzania w tym obszarze, ale także pracują z doradcami, którzy od lat zajmują się wdrażaniem innowacji.
– Eksperci od zarządzania zgodnie wskazują, że innowacje, aby mogły zaistnieć i stanowić źródło przewagi konkurencyjnej, muszą opierać się przede wszystkim na wiedzy i wypracowanych w firmie kompetencjach. Pracodawcy natomiast od wielu już lat wskazują, że kreatywność, pomysłowość, umiejętność uczenia się nowych rzeczy to kompetencje bardzo pożądane i potrzebne w firmach – mówi agencji Newseria Biznes Marek Mystkowski, główny specjalista w Departamencie Rozwoju Kadr w Przedsiębiorstwach w PARP.
Zdają sobie z tego sprawę także sami pracownicy. Jak wynika z raportu PARP „Rynek pracy, edukacja, kompetencje”, zdobywanie wiedzy i uczenie się były dla badanych pracowników organizacji najważniejszymi kompetencjami umożliwiającymi im awans (zarówno pionowy, jak i poziomy). Wskazało na nie 27,5 proc. respondentów. Wśród przedstawicieli działów HR odsetek takich odpowiedzi był znacznie większy i wyniósł ponad 40 proc. Zdaniem 26,5 proc. z nich na awans przekłada się również innowacyjność pracowników.
– Inne kompetencje menadżerskie kluczowe z punktu widzenia wdrażania innowacji to znajomość wybranych metodyk tworzenia i wdrażania innowacji oraz podstawowa umiejętność zastosowania ich w praktyce. Będzie to też umiejętność współpracy w różnych zespołach zadaniowych, umiejętność myślenia strategicznego, wiedza z zakresu kultury innowacyjności, umiejętność budowania sieci kontaktów biznesowych. Można tu też dodać wiedzę z zakresu metod komercjalizacji oraz ochrony praw własności intelektualnej i przemysłowej – wymienia Marek Mystkowski.
Rynek pracy stwarza problemy
Znalezienie na rynku kandydatów z takimi kompetencjami nie jest jednak proste. A to z kolei przekłada się na poziom innowacyjności w firmach. Jak pokazuje „Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw” prowadzony przez PARP, 65 proc. aktywnych innowacyjnie firm twierdzi, że trudność w pozyskaniu wykwalifikowanych pracowników stanowi przeszkodę w podejmowaniu działalności innowacyjnej. Więcej niż co druga firma jest zdania, że brakuje wiedzy na temat wdrażania innowacji.
– Stoimy obecnie w momencie, gdy tradycyjny model prowadzenia biznesu przestaje się sprawdzać i firmy poszukują nowych sposobów pozyskania zysku, biznesu, klientów. Jednym z rozwiązań jest otwarcie się na innowacje w firmie. Sama koncepcja zmiany podejścia do prowadzenia biznesu nie wystarczy, ponieważ główny zasób w firmie, czyli ludzie, musi być przygotowany do tego rodzaju zmiany, musi być odpowiednio nauczony i przygotowany do wyzwań, które stoją przed zespołami wdrażającymi innowacje – podkreśla Jan Raczyński, doradca Akademii Menadżera Innowacji.
– W odpowiedzi na występujące na rynku luki kompetencyjne PARP przygotowała Akademię Menadżera Innowacji. Jest to wyjątkowy na rynku program, który obejmuje swoim zakresem zarówno szkolenia, jak i doradztwo w zakresie innowacji. Program Akademii zbudowany jest w oparciu o model IHC – Innovation Health Check, który obejmuje swoim zakresem takie tematy jak kultura innowacyjności, zrozumienie biznesu, procesy, strategia, potencjał i zasoby – wymienia ekspert Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Akademia Menadżera Innowacji
25 lipca PARP rozpoczęła nabór do czwartej edycji tego programu. Do Akademii Menadżera Innowacji może się zgłosić każda firma bez względu na wielkość i branżę. Uczestnictwo w programie dofinansowane jest z Funduszy Europejskich, w ramach Programu Wiedza Edukacja Rozwój (POWER), i wynosi do 80 proc. dla mikro-, małych i średnich firm oraz do 50 proc. dla dużych. Firmy mogą się zgłosić bezpośrednio przez stronę internetową PARP. Zapisy potrwają do 9 września.
– Głównym celem Akademii Menadżera Innowacji jest zbudowanie w firmie zespołu specjalistów menadżerów gotowych do efektywnego wdrażania innowacji i zarządzani nimi. Tak więc do udziału w programie zapraszamy bezpośrednio firmy, a pośrednio ich pracowników, przede wszystkim menadżerów średniego i wysokiego szczebla – mówi Marek Mystkowski. – Zakładamy udział od dwóch do czterech pracowników z jednej firmy.
– Poprzez udział w Akademii Menadżera Innowacji uczestnicy, czyli pracownicy firm, podnoszą swoje kompetencje. Z drugiej strony poznają innych innowatorów, wyzwania, które przed nimi stoją, i w ten sposób się uczą, nasiąkają pewnego rodzaju atmosferą innowacji. Dzięki temu są w stanie sami tworzyć innowacyjne pomysły, zmienić kulturę działania firmy oraz nabywają kompetencje w tym, aby móc pracować z innymi zwinnymi przedsiębiorstwami – mówi Jan Raczyński. – Jednym z benefitów jest umiejętność tworzenia innowacyjnych rozwiązań przez pracowników spółek, które uczestniczyły w programie w poprzednich edycjach. Spotykam się z innowacyjnymi start-upami, które powstały w wyniku uczestnictwa w Akademii Menadżera Innowacji.
W dotychczasowych trzech edycjach programu udział wzięło 261 osób z 80 przedsiębiorstw. Czwarta edycja programu będzie realizowana od października br. do kwietnia 2023 roku.
– W każdej kolejnej edycji programu zainteresowanie ze strony przedsiębiorców było większe, co pokazuje, że firmy coraz bardziej dostrzegają, jak ważne są kompetencje związane z kształtowaniem kultury innowacji oraz zarządzaniem całym cyklem innowacyjnym. Liczymy, że czwarta edycja programu spotka się również z dużym zainteresowaniem – mówi główny specjalista w Departamencie Rozwoju Kadr w Przedsiębiorstwach w PARP.
Dane GUS i raport PARP o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w 2022 roku wskazują, że innowacyjność polskich firm sukcesywnie rośnie. W latach 2018–2020 jako aktywne innowacyjnie określało się 36,7 proc. przedsiębiorstw przemysłowych i 33 proc. usługowych. W latach 2017–2019 było to odpowiednio 21,7 proc. oraz 13,7 proc. firm. Poziom innowacyjności jest największy wśród dużych przedsiębiorstw. Z tej grupy ponad 60 proc. firm usługowych i blisko 67 proc. przemysłowych wdrożyło nowe lub istotnie ulepszone produkty lub procesy biznesowe. Wśród średnich firm te odsetki wynoszą ok. 40–43 proc., a wśród małych – 25–28 proc. Nakłady na innowacyjność w 2020 roku wyniosły w sumie 38,8 mld zł.